Z DZIEJÓW SZKOŁY -

od odzyskania niepodległości do utworzenia Stowarzyszenia Wychowanków

• listopad 1918 – uczniowie najstarszych klas ochotniczo zgłaszają się do Sztabu Wojskowego Ziemi Kaliskiej, na czele którego stoi wychowanek szkoły kpt. Juliusz Ulrych, by po otrzymaniu broni rozbrajać Niemców i pełnić służbę wartowniczą. W grudniu 1918 r. dyrektor zamieszcza w prasie apel wzywający ich do podjęcia przerwanej nauki pod groźbą wykreślenia z listy uczniów. Podobny apel pojawi się w Gazecie Kaliskiej w roku 1920.

• luty 1919 – Kurier Powszechny pisze: „Uczniowie VI-tej kl. kaliskiego męskiego gimnazjum z okazji imienin prof. W. Szwedy na obronę kresów wschodnich złożyli 16 mk i 50 f w Administracji naszego pisma”.

• 8 września – 9 września 1923 – I Zjazd Wychowańców Szkół Kaliskich. Obecny był prezydent RP i wychowanek szkoły, Stanisław Wojciechowski, wśród gości był również inny wychowanek szkoły, wówczas rektor Uniwersytetu Wileńskiego, Alfons Parczewski. Przewodniczącym Zjazdu był Tadeusz Miłobędzki, komitetem organizacyjnym kierował Kazimierz Arnold. Z tej okazji wydano Pamiętnik Zjazdu Wychowańców Szkół Kaliskich 8-9 września 1923.

• 1 listopada 1923 – z inicjatywy wychowanków szkoły – prezydenta RP, Stanisława Wojciechowskiego i Sławomira Czerwińskiego gimnazjum zostało upaństwowione otrzymując nazwę: Państwowe Gimnazjum Humanistyczne im. Adama Asnyka. Treść aktu była następująca: „W imieniu Magistratu miasta Kalisza wyżej wymienieni przedstawiciele oświadczają, iż oddają Państwu Polskiemu na własność Gimnazjum Miejskie istniejące od 1916 r. mieszczące się w gmachu szkolnym państwowym przy ul. Grodzkiej. Kuratorium ze swej strony szkołę tę przyjmuje, tak że na mocy tego aktu staje się ona od dnia 1 listopada 1923 r. Państwowym Gimnazjum im. Adama Asnyka”.

• W szkolnej auli odsłonięto również tablicę pamiątkową następującej treści: „Z posiewu krwi waszej Ojczyzna róść będzie. Pamięci uczniów tej szkoły poległych w obronie Ojczyzny w latach 1918 – 20; Dąbkowskiemu Wacławowi, Gryczyńskiemu Cyrylowi, Kozłowskiemu Januszowi, Michalskiemu Janowi, Sawickiemu Antoniemu, Szalowi Franciszkowi – Koledzy, Kalisz 1 listopada 1923 roku”. Tablica została zniszczona w okresie okupacji hitlerowskiej. Odtworzono ją i odsłonięto ponownie w 1991 r. staraniem Stowarzyszenia Wychowanków Gimnazjum i Liceum im. Adama Asnyka.

• 1927 – wybudowanie sali gimnastycznej.

• 1928 – II Zjazd zorganizowany przy pomocy Towarzystwa Wzajemnej Pomocy b. Wychowańców Szkół Kaliskich.

• 1928 – wprowadzenie obowiązku noszenia granatowych szkolnych mundurków. Ze względu na bordowe prostokąty na kołnierzach, bordowy kolor lampasów na spodniach i otoków na czapkach, „asnykowców” nazywano w mieście „burakami”.

• 1930 – „Bratnia Pomoc” została przekształcona w „Samopomoc” (w 1935 r. przemianowana na „Samorząd Uczniów”).

• 1930 – zjazd wychowanków kaliskich szkół średnich z okazji 25-lecia strajku szkolnego.

• 1931 – dyrektor Stanisław Pacholski służbowo przeniesiony do Płocka, ponieważ wbrew poleceniu kuratora nie ukarał uczniów uczestniczących w rozruchach ulicznych (zginie w 1945 r. spalony żywcem w łódzkim Radogoszczu).

• 1931 – Koło Literacko-Naukowe „Kalina” rozpoczęło edycję szkolnego pisma Sztubak (w 1933 r. pismo połączy się ze Świtem wydawanym przez uczniów Gimnazjum im. T. Kościuszki, tworząc dwumiesięcznik Czyn i Słowo pod redakcją Józefa Garlińskiego). W szkole ukazywało się również pismo Latawiec, redagowane przez uczniów klasy piątej.

• listopad 1931 – w sali Teatru Popularnego uczniowie wystawili „Mazepę” Słowackiego, w reżyserii polonisty, Zygmunta Dzierżyńskiego.

• 1932 – wprowadzenie reformy jędrzejewiczowskiej polegającej na zastąpieniu ośmioletniego gimnazjum dwustopniową szkołą średnią, której niższym stopniem było czteroletnie gimnazjum (tzw. mała matura), a wyższym dwuletnie liceum (duża matura). Szkoła zmienia nazwę na Gimnazjum i Liceum im. Adama Asnyka i wprowadza dwie specjalizacje licealne: humanistyczną i przyrodniczą.

• 9 grudnia 1933 – III Zjazd, podczas którego m.in. uczniowie przedstawili Ilustracje sceniczne – sceny z życia szkolnego w okresie zaborów i w wolnej Polsce.

• 1933 – najmniejsza liczba uczniów w całym okresie międzywojennym – 276. Wcześniej i później było ich w szkole najczęściej ponad 400. Średnio świadectwo dojrzałości rocznie uzyskiwało dwudziestu kilku absolwentów, a do klas pierwszych przyjmowano 80 uczniów.

• wrzesień 1935 – Towarzystwo Wychowańców Szkół Kaliskich organizuje spotkanie wychowanków, podczas którego odsłonięto na dziedzińcu szkoły tablicę pamiątkową poświęconą Alfonsowi Parczewskiemu.

• 1935 – szkołę wizytuje Wacław Jędrzejewicz, minister Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego.

• 10 września – 11 września 1938 – IV Zjazd połączony z obchodami setnej rocznicy urodzin patrona szkoły. Odsłonięto tablicę pamiątkową na kamienicy Aleksandra Ulrycha stojącej w miejscu rodzinnego domu poety (ul. Warszawska 14, ob. Zamkowa 14) oraz wręczono nagrodę literacką ufundowaną przez Radę Miejską Stefanowi Otwinowskiemu.

• 24 sierpnia 1939 – szkoła zamieniona na koszary 73 Batalionu Wartowniczo-Etapowego.

• 1 września 1939 – wielu wychowanków walczy w kampanii wrześniowej wchodząc w skład 25 Kaliskiej Dywizji Piechoty pod dowództwem generała Franciszka Altera.

• 4 września 1939 – zajęcie szkoły przez niemieckich żołnierzy. Salę gimnastyczną przeznaczono na stajnię.

• wrzesień 1939 – utworzenie w budynku szkoły obozu dla Niemców bałtyckich, sprowadzonych na osiedlenie. To właśnie oni rozgrabili i zniszczyli pomoce naukowe, a dokumenty szkolne i książki z biblioteki spalili lub wyrzucili (woźnemu F. Adamiakowi udało się jednak uratować znaczną część protokołów egzaminów maturalnych z lat międzywojennych).

• wiosna 1940 – szkołę zajmuje żandarmeria niemiecka. Wewnątrz budynku dokonano przebudowy przystosowując go do celów biurowych i aresztanckich. Rozebrano salę gimnastyczną, zlikwidowano balkon w auli, wycięto rosnące wokół szkoły kasztany i zasypano m.in. książkami kanał miejski znajdujący się ok. 60 m od szkoły, tworząc pas zieleni. W prawej części budynku, na parterze znajdował się gabinet komendanta, majora Krausego, obok utworzono centralę telefoniczną, piwnice zamieniono na cele. Przy wejściu do szkoły pojawił się napis: „Eintritt verboten!” (Wstęp wzbroniony!).

• 23 stycznia 1945 – gmach szkoły zajmuje Urząd Bezpieczeństwa. W budynku Gimnazjum im. Anny Jagiellonki umieszczono trzy gimnazja: A. Asnyka, T. Kościuszki i A. Jagiellonki. „Asnyk”, przez 125 lat szkoła męska, jest przejściowo uczelnią koedukacyjną.

• 3 marca 1945 – pierwsze w nowych warunkach posiedzenie Rady Pedagogicznej Gimnazjum i Liceum im. A. Asnyka.

• 8 marca 1945 – egzaminy do liceum, 12 marca do gimnazjum.

• 5 kwietnia 1945 – po nabożeństwie w kościele Franciszkanów, uroczyste rozpoczęcie roku szkolnego.

• 5 lipca – 11 lipca 1945 – egzaminy maturalne, 28 lipca – zakończenie roku szkolnego.

• 25 listopada 1946 – UB opuszcza budynek przy ul. Grodzkiej 1.

• 11 stycznia 1947 – uroczysty powrót „asnykowców” do dawnej siedziby. Program uroczystości zawierał m.in. nabożeństwo w kościele św. Mikołaja, akademię w szkolnej auli i zabawę.

• 25 maja – 26 maja 1947 – V Zjazd Wychowanków Gimnazjum i Liceum im. Adama Asnyka. Wśród uczestników zorganizowano zbiórkę pieniędzy na prace remontowe i wyposażenie szkoły w pomoce naukowe oraz wydano Jednodniówkę Zjazdu Wychowanków Gimnazjum i Liceum im. A. Asnyka pod redakcją Tadeusza Pniewskiego.

• październik 1947 – usunięcie ze szkoły nauczyciela za antysemickie wypowiedzi. 6 uczniom udzielono surowej nagany i obniżono ocenę ze sprawowania do nieodpowiedniej za wypowiedzi i kolportowanie antysemickiej kartki „o treści uwłaczającej godności narodowej”.

• 29 lutego 1948 – utworzony przez Marka Kiersnowskiego w 1943 r. w Warszawie Związek Słowiański, zmienia nazwę na Hufce Wolnej Słowiańszczyzny i przechodzi do konspiracji. Po wydanej 24 czerwca odezwie protestującej przeciwko „faszyzmowi”, „kapitalizmowi” i „stalinizmowi” nastąpiła dekonspiracja i aresztowania. M. Kiersnowski otrzymał karę 6 lat więzienia, a czterech jego kolegów z „Asnyka” po 1,5 roku.

• 1 września 1948 – powstanie I Liceum Ogólnokształcącego im. Adama Asnyka.

• 1950 – „frontalna” wizytacja szkoły, która wykazała, że na lekcjach nie omawiano zasad materializmu dialektycznego, osiągnięć Łysenki, marksistowskiej teorii walki klasowej, nauczyciele nie znają osiągnięć pedagogiki radzieckiej i przemówień towarzysza Bieruta. W bibliotece szkolnej znajdują się książki „powojennego wydania angielskiego i amerykańskiego”. Komisja frontalna zwróciła uwagę na niezbyt dobrą strukturę socjalną szkoły : „trochę za dużo elementu mało wartościowego, drobnomieszczańskiego”. Faktycznie, ok. 90% uczniów pochodzi z tzw. „inteligencji pracującej”, ok. 8% z rodzin chłopskich z okolic miasta i tylko znikomy procent z rodzin rzemieślniczych i robotniczych, głównie „dynastii” rzemieślniczych i robotniczych ze starych rodzin kaliskich.

• 1951 – za ważne zadanie wychowawcze dyrektor uznaje zlikwidowanie uczniów „dzikich”, tj. nienależących do żadnej organizacji.

• 1952 – przewodniczący Zarządu Szkolnego ZMP, J. Ściesiek założył nielegalną organizację „Orzeł”. Urząd Bezpieczeństwa zatrzymał 5 najbardziej aktywnych członków organizacji, którzy następnie otrzymali kary więzienia od 2 do 6 lat. Dyrektor Antoni Fiala został odwołany ze swojej funkcji za „brak czujności”.

• 26 października 1953 – „prawdopodobnie podczas drugiej lekcji, pojawiły się na ścianach korytarzy i klatki schodowej 4 napisy wrogie naszemu ustrojowi”. UB wszczęło śledztwo, ale sprawców nie wykryto. Podobne przypadki zdarzą się jeszcze kilkakrotnie do 1956 r.

• 1953 – w celu zachęcenia okolicznych rolników do wykonania obowiązkowych dostaw, utworzenie „ekipy wyjazdowej” z odpowiednim programem artystycznym, składającej się z uczniów i nauczycieli. W tym samym roku zapoczątkowano tradycję wyjazdów do pobliskich PGR-ów na wykopki ziemniaków.

• 1954 – wizytacja komisji frontalnej KW PZPR. Stwierdzono brak pomocy dla ZMP ze strony grona pedagogicznego oraz niski poziom ideologiczny szkolnych apeli (polegały na odśpiewaniu paru hymnów komunistycznych, po czym w klasach, po zakończeniu apelu, spokojnie odmawiało się modlitwę poranną, a po lekcjach dziękczynną) i ZMP nieorientującego się w celach II Zjazdu PZPR i wytycznych IX Plenum. Bezskuteczna próba władz państwowych usunięcia krzyży z sal klasowych, po paromiesięcznym rozgorączkowaniu kończy się na tym, że krzyże pozostają, ale już nie nad tablicą i portretami dostojników partii i państwa (wówczas: Bieruta, Cyrankiewicza i Rokossowskiego), lecz nad drzwiami wejściowymi do klas. Jeszcze przez długie lata nauka religii należała (ze stopniem na świadectwie) do programu szkolnego, udzielano nauk religii wszystkim trzem grupom wyznaniowym – największej katolickiej i mniejszym luterańskiej i prawosławnej.

• 1956 – uczniowie „Asnyka” biorą czynny udział w zbiórce pieniędzy i żywności na ulicach miasta dla ludności węgierskiej po interwencji sowieckiej w tym kraju.

• Uczniowie klasy Xb („angielskiej”) grożą strajkiem przeciwko graniczącym z sadyzmem metodom nauczania profesora matematyki Zygmunta P. Klasy Xa („łacińska”) i Xc („niemiecka”) solidaryzują się z nimi. Zygmunt P. zostaje zawieszony w funkcji wykładowcy, półtora roku później opuszcza szkołę na zawsze.

• 1957, wiosna – ZMP zostaje rozwiązane. Ani jeden uczeń z rocznika maturalnego (65 osób) nie wstępuje do Związku Młodzieży Socjalistycznej mimo agitacji byłych funkcjonariuszy powiatowego ZMP.

• 8 września – 9 września 1957 – VI Zjazd, podczas którego wychowankowie ufundowali szkole sztandar oraz 2 tablice pamiątkowe: jedną poświęconą nauczycielom i wychowankom, poległym, pomordowanym i zmarłym podczas II wojny światowej, drugą upamiętniającą pobyt w szkole A. Asnyka. Odsłonięto także ufundowaną przez miasto nową tablicę pamiątkową na domu Ulrychów w miejscu zniszczonej przez hitlerowców tablicy z 1938 roku.

• 22 lipca – 24 lipca 1960 – VII Zjazd (nadzwyczajny) z okazji obchodów jubileuszu XVIII wieków Kalisza. Odsłonięto pomnik A. Asnyka autorstwa Jerzego Jarnuszkiewicza.

• 1961 – inspektor zwraca uwagę Radzie Pedagogicznej, że: „młodzież sterczy przed szkołą, wchodzi do szkoły oknami, przez okna wyrzuca tarcze, marynarki itd. Temu wszystkiemu przypatruje się ludność”.

• 1962 – 3 uczniów z klasy X i XI zainstalowało podsłuch w pokoju konferencyjnym na czas obrad Rady Pedagogicznej. Winnych ukarano naganą w obecności wszystkich uczniów, a główny organizator przedsięwzięcia musiał dodatkowo zdawać egzamin z fizyki z całego materiału klasy XI-tej.

• 1965 – nieskuteczna próba nakłonienia młodzieży do podpisania się pod protestem przeciwko listowi biskupów polskich do biskupów niemieckich.

• 1 września 1967 – „Asnyk” staje się szkołą koedukacyjną.

• 16 września – 17 września 1967 – VIII Zjazd. Pieniądze ze składek uczestników przeznaczono na budowę sali gimnastycznej.

• 1970 – szkolna aula została przebudowana na cele dydaktyczne.

• 1972 – pierwsze ślubowanie młodzieży klas maturalnych na Sztandar Szkoły.

• 1972 – ukończenie budowy sali gimnastycznej.

• 22 września – 24 września 1973 – IX Zjazd (nadzwyczajny) dla uczczenia 200. rocznicy powstania KEN i 50. rocznicy nadania szkole imienia Adama Asnyka. Z tej okazji odsłonięto tablicę pamiątkową na budynku szkoły.

• 1973 – początek tradycji ślubowania klas pierwszych w Dniu Patrona Szkoły.

• 1976 – uruchomienie szkolnego radiowęzła.

• 16 września – 17 września 1978 – X Zjazd z udziałem ok. 800 wychowanków. Odsłonięto medalion z popiersiem A. Asnyka i wydano Zarys historii najstarszej szkoły kaliskiej (I LO im. A. Asnyka), napisany przez Jana Marcinkiewicza.

• 24 października 1978 – w ramach Towarzystwa Miłośników Kalisza powstaje Koło Wychowanków Gimnazjum i Liceum im. Adama Asnyka. Prezesem wybrano Bogdana Bladowskiego, późniejszego sędziego Sądu Najwyższego.

• 13 grudnia 1981 – 4 stycznia 1982 – zawieszenie zajęć szkolnych z powodu wprowadzenia stanu wojennego.

• 17 września – 18 września 1983 – XI Zjazd z okazji którego ukazały się wspomnienia wychowanków pt. Nasi profesorowie z „Asnyka”, a wystawę swoich prac pokazał artysta plastyk Krzysztof Oleksiak.

• 9 września – 11 września 1988 – XII Zjazd. Ukazała się książka Tadeusza Pniewskiego Kalisz z oddali, w dużej części opisująca szkolne lata autora.

• 22 lutego 1990 – utworzenie Stowarzyszenia Wychowanków Gimnazjum i Liceum im. Adama Asnyka w Kaliszu z Jerzym Borowiakiem jako prezesem na czele.

Źródło: Wikipedia